Doen en zijn
De doe-modus is een actiemodus: de doe-modus ontstaat altijd op basis van evaluatie. Er wordt iets opgemerkt wat ongewenst is, wat te veel is of te weinig. Er ontstaat direct de neiging om de discrepantie tussen een ongewenste en een gewenste situatie op te heffen. Er ontstaat een verlangen om elders te zijn of in de toekomst te leven. Dit gaat vaak automatisch. Er wordt een oplossing gezocht door analyse en het stellen van doelen. De basishouding is: het is niet goed zoals het is, er is geen sprake van acceptatie. Dit maakt duidelijk dat de doe-modus ons wegvoert uit het heden.
De doe-modus wordt gemobiliseerd omdat die ons gewoonlijk uitstekend helpt met het bereiken van onze doelen in alledaagse situaties en bij het oplossen van met het werk verbonden technische problemen. Neem bijvoorbeeld de simpele dagelijkse handeling van het rijden door de stad. De doe-modus stelt ons in staat het doel te bereiken door ons een beeld te geven van waar we nu zijn (thuis) en waar we willen zijn (in het stadion). Vervolgens richt hij zich automatisch op het verschil tussen beiden beelden en produceert handelingen om dat verschil te verkleinen (in de auto stappen en rijden). Hij houdt voortdurend in de gaten of het verschil groter dan wel kleiner wordt om te zien of deze acties het gewenste effect hebben, namelijk het verkleinen van de ‘afstand die overblijft' tussen beide beelden. Zonodig past hij de acties aan om ervoor te zorgen dat het verschil eerder kleiner dan groter wordt. Deze procedure blijft hij vervolgens herhalen tot het verschil overbrugd is.
In de zijn-modus ben je volledig aanwezig in het nu, en sta je toe wat er nu is. Gedachten, gevoelens en lichamelijke gewaarwordingen worden opgemerkt zoals zij zich voordoen. Er is geen oordeel of evaluatie, geen goed of fout. De basishouding is: het is zoals het is. De zijn-modus werkt verzachtend en verruimend. In ieder geval ontstaat er een groter vermogen om ongemakkelijke emoties te ervaren zonder dat er direct automatische, onproductieve reactiepatronen ontstaan.
Vanuit de zijn-modus is er besef dat het leven maar voor een deel te controleren is. Je weet wanneer je in actie kunt komen en wanneer dit geen zin heeft. Dan ben je in staat je over te geven aan wat er is op dit moment. Verder is er het besef dat je goed bent zoals je bent. Je bent niet voortdurend bezig jezelf of je levenssituatie te verbeteren of veranderen. Aanwezigheid in het nu heeft een beschermende werking. Wanneer je leeft in de toekomst of in het verleden kun je niet adequaat omgaan met de dingen die nu aan de orde zijn.
Zo is er in de doe-modus sprake van streven (doelgericht wegwillen uit de huidige situatie) en in de zijn-modus van niet streven (toelaten wat er is, de huidige situatie erkennen).
In de doe-modus gaan we onprettige ervaringen liever uit de weg (vermijding), terwijl er in de zijn-modus sprake is van toenadering (prettige én moeilijke ervaringen worden toegestaan).
In de doe-modus leven we vaak in het verleden en de toekomst, in de zijn-modus leven we meer in het huidige moment, met erkenning van wat er op dit moment is.
Mildheid is een van de kernfactoren binnen mindfulness. Wanneer je met mildheid kunt kijken naar de patronen in je leven, ben je in staat deze te veranderen. Wanneer je de patronen afkeurt, is geen verandering mogelijk.
Wanneer je met mildheid kunt kijken naar jezelf is het mogelijk deze mildheid ook te ervaren naar anderen. Mildheid is de sleutel naar verbondenheid: alle mensen zitten in hetzelfde schuitje. Ieder van ons heeft eigenaardigheden die zijn ontstaan in onze leergeschiedenis. Ieder van ons kent lijden. Dit weten leidt tot mededogen en medevreugde.
Ik geef mindfulnesstraining in Voorburg (ook te bereiken vanuit Leidschendam, Voorschoten, Wassenaar, Rijswijk, Den Haag, Delft, Zoetermeer). Daarnaast geef ik deze trainingen ook in Gouda (ook te bereiken vanuit (Moordrecht, Zwijndrecht, Waddinxveen, Boskoop, Bodegraven, Reeuwijk, Nieuwerkerk a/d IJssel).